Les vacances de Monsieur Hulot (1953)

Ik zag deze film op een 35mm-print in het GDI. Hier en daar ontbraken wel korte stukjes, maar de kwaliteit, scherpte en contrasten van deze print overtroffen duidelijk de blu-ray versie die ik thuis had liggen.

Op vakantie met Hulot

Met Hulot als hotelgast naast me zou er nog wat te beleven zijn, wanneer ik ergens aan een strand beland in een Bretons dorpje. De manier waarop hij met zijn knallende en pruttelende wagentje aan komt rijden, doet je lachspieren meteen aanwakkeren. En dan stapt hij uit met zijn lange benen, pijp en hoedje en komt ongegeneerd het hotel binnen

Het is in deze film dat we hem voor het eerst ontmoeten als dit ondertussen iconische personage, Monsieur Hulot. Het wat naïeve karakter dat zich door elke scène ploegt in  choreografische meesterwerkjes met een slapstick 3.0.

Wat hij kon in timing en visuele grappen doet enkel denken aan de groten der aarde, waarbij het geluid  – net als in Chaplins talkies – er alleen was om aan te tonen dat het of storend werkt of zorgt voor miscommunicatie; een brabbeltaaltje waarmee de moderne mens zich verstaanbaar denkt te maken. Alleen al de beginscène waarin vakantiegangers de trein willen nemen is een geniale grap. Luidsprekers waarvan niemand verstaat wat er gezegd wordt en hoopjes mensen die rennen van het ene spoor naar het andere.

Fragment:

La comédie humaine

Regisseur en acteur Jacques Tati was zijn tijd vooruit, vooral ook in zijn scherpzinnige kijk op  de moderne mens zijn gedrag en hoe hij slaaf wordt van zijn eigen hersenspinsels en uitvindingen. Gelukkig is Mr. Hulot er, die zich niet laat intimideren en een gentleman blijft, als de laatste van zijn soort op aarde. In alle beleefdheid laat hij hun ingewikkelde leventje in het honderd lopen, en tegelijk spiegelt hij de opgedraaide manier waarop de mens zich een weg baant, in dit geval tijdens zijn verlof.

Zo komt Hulot aan een stranddorpje en boekt een kamer bij “Hotel de la Plage” (nog steeds te zien in Saint-Marc-sur-Mer). Zijn uitvalsbasis, waarbij ik in sommige van de scènes het gevoel kreeg dat ook de makers van Fawlty Towers dit aandachtig hebben bekeken.

In een naburig huis komt een mooie jonge dame aan, die meteen de aandacht trekt van de andere mannelijke heertjes die er rondlopen. Behalve een man, hij is al wat ouder en slentert er op de promenade zijn vrouw achterna, ondertussen observeert hij het gebeuren, net zoals de toeschouwer. Hij zal ook een van de weinigen zijn die Hulot ten volle weet te waarderen.

Het is een genot om te zien hoe Jacques Tati zijn rol speelt, de uitwerking van de loopjes, de visuele grappen, spelend met verwachtingen, spelend met geluiden en de manier van acteren die hij doordrijft bij de andere acteurs (een vorm van grotesk acteren) met uitvergrotingen van de workaholic, de intellectueel (die op de jonge dame met zijn gebazel indruk wil maken) en de brave burger.

Tijdloos

Les Vacances de Monsieur Hulot is, net als de andere werken van Tati, een zalige komedie, die zo universeel is dat je hem ook zonder ondertiteling overal in de wereld kan tonen, iedereen zal er iets in herkennen en ermee lachen, geen platvloerse humor, maar echt goed gevonden vermaak. Een film dus die je van onder het stof mag halen en ook jonge kinderen nog zullen smaken. Zelf zag ik hem nog met de kinderen toen deze in 2014 uitkwam in een Blu-Ray box, en ze vonden het echt goed. Als je de tijd wil nemen natuurlijk om een oude film te bekijken, want een snelle film vol ongeloofwaardige of voorspelbare plottwisten is het niet. Het is een gewoon verhaal van de vakantie van de mens met Hulot daartussen, vervlochten in pareltjes van scènes waar je samen kan ontdekken hoe sociale conventies en social anxiety in 1953 ook al een rol speelden in de mens zijn leven.

Trailer

Extraatje

Als dessert zagen we “‘l’école des facteurs”. Een soort teaser en vingeroefening  voor zijn film “Jour de Fête” die twee jaar later uitkwam.

Een korte film van en met Tati die getraind wordt tot postbode. En vervolgens de post moet brengen, zo snel mogelijk, want hij moet ook de post brengen naar het vliegveld en om tijdwinst te maken moeten ze er een half uur sneller over doen dan normaal.

Je ziet scènes die doen denken aan Chaplin, Buster Keaton en merkt waar ook een Rowan Atkinson de mosterd haalde. Fijne, lichte humor en een ode aan de postbode. Al zeker als je ziet hoe hij op een gegeven moment echte wielrenners inhaalt, iets wat we zagen in Mr. Bean’s Holiday en in “De negen peperbollen” van Marc Sleen, wanneer Nero als fietser zomaar eventjes de Tour de France wint.

Zo zie je dat grootmeesters ook van elkaar stelen. Maar dan wel op een goede manier. Met een blik in de toekomst, waarbij Tati op zijn beurt anderen inspireerde.