Joan is awful – a Black Mirror episode

Een recente aflevering uit de cultreeks Black Mirror, die de kijker een hi-tech spiegel voorhoudt waar innovatie en menselijke zwaktes dicht bij elkaar staan en dat in een wereld niet zo ver weg van de onze. Dit is de eerste aflevering van het veelbelovende nieuwe seizoen.

Ik heb ze nog niet allemaal gezien, maar deze toch al bekeken. De afleveringen staan op zichzelf, als minifilms van een uur. Zo zitten er pareltjes tussen die je dan toch al wil bekijken, nog voor de media haar geheimen verklapt. Zoals Joan is Awful, die weegt, maar niet te zwaar voelt.

En ja, let op want ik geef in deze review toch ook al wat weg, het kan haast niet anders. Dus kijk misschien toch maar eerst en laat je verrassen.

Een streamingdienst die een stapje te ver gaat

Het verhaal gaat over Joan, die een doordeweekse dag beleeft: van iemand ontslaan, tot een gesprek bij haar therapeut: want ze heeft het gevoel dat ze geleefd wordt en niet de hoofdrol speelt in haar eigen verhaal. Ondertussen smaakt haar relatie met haar verloofde teveel naar “vanilla”, gewoontjes, terwijl haar ex-vriend terug contact zoekt met haar.

Tot ze ’s avonds thuis voor de televisie de streamingdienst Streamberry opzet en ziet hoe haar naam verschijnt.

Daarin vertolkt Salma Hayek haar, net zo gekleed met hetzelfde kapsel. Joan ziet tot haar verbazing hoe haar leven van de afgelopen dag is gekopieerd. Natuurlijk uitermate confronterend. Wat zij zelf verbergt, is nu te zien door alles en iedereen, niets is nog geheim, zelfs wat ze vertelt over de telefoon en bij de therapeut.

Een supercomputer boordevol AI creëert een bijna exacte kopie en Streamberry maakt er dankbaar gebruik van om een hit te creëren. Iedereen kan meekijken, hoe gemeen – lees kwetsbaar en onzeker – Joan is.

Big Brother 2.0

Een geweldig concept, dat op zich niet nieuw is, krijgt hier een moderne make-over. Waarbij Netflix naar zichzelf verwijst, zelfkritisch durft kijken en er meteen ook een hype (o.a. op Twitter) weet rond te maken.

Is het echt goed om zo sterk een spiegel voorgeschoteld te krijgen, zou je dat over je eigen leven willen zien? Of wil jij als partner zien wat jouw wederhelft door de dag doet en hoe deze zich gedraagt? Als het je collega is misschien nog net wel, of niet?

Dit laten de makers je hier voelen. Hetzelfde gebeurt ook nog eens in de “serie” zelf, men laat een serie in een serie zien, die een serie wordt… Kan je nog volgen?

De (bijna) echte Joan, emotioneel en speels gebracht door Annie Murphy, geraakt helemaal overstuurd en verliest alles wat ze liefheeft. Ze wil een advocaat inschakelen tegen Streamberry, maar die zegt dat de streamingdienst alle recht heeft om dit te doen: “Je hebt hen toestemming gegeven, toen je je aanmeldde op Streamberry en de voorwaarden accepteerde. Het is allemaal CGI en aan de hand van een deepfake beeltenis van Salma Hayek kan alles snel online”, zo verklaart de advocaat.

Uiteindelijk kan ze geen kant meer op. Ze moet het spel meespelen, op haar manier…

De aflevering wijst op het gevaar van alles zomaar te accepteren en je lot over te laten aan AI en de bedrijven die er achter zitten.

Toppers

Deze episode werd trouwens geschreven door de bedenker van de serie, Charlie Brooker. Kers op de taart daarbij is toch wel Salma Hayek (ondertussen 57 jaar, maar niets van te merken) die de rol speelt van de fictieve Joan en van de echte Salma, waarbij zij zichzelf parodieert op een volleerde manier.

Zij vat het mooi samen:

“They took 100 years of cinema and diminished it in one App”

Zalige aflevering, goed gefilmd en geacteerd met vooral een prachtig gelaagd script, waarvan ik wou dat ik het zelf had bedacht. Een The Matrix 2.0, een upgrade van het eveneens sterke The Truman Show, maar dan veel dichter bij de realiteit dan je zou durven denken.

Schitterend laat avond gelukje,
en nu back to reality.