Uniek.
De film mocht ik zien in avant première in de Lumière zaal te Brugge. Een bijzondere avant première omdat de regisseur, Richard Linklater, het verhaal vertelt van een gezin over de periode van 12 jaar met dezelfde acteurs, uniek in het filmlandschap. Dus een jongetje vanaf 6 jaar tot en met zijn achttiende, zijn jeugd dus, weliswaar in een fictiekleedje.
Het is mooi gemaakt en visueler dan zijn vorige films, de “Before Sunrise” trilogie. Ook al een project waarmee gespeeld wordt met de tijd en dat vooral praatfilms waren in zijn opzet; dialogen in straat of wagen, lang en geïmproviseerd, volgend met de camera in één shot of slechts enkele shots.
Dat hij dialogen kan schrijven en filmen heeft hij al bewezen en past hij in deze film op die kleine en grote momenten in het leven uitstekend toe. Het is een slice of life net zoals die Italiaanse film “Anche Libero Va Bene“, alleen nu gespreid over twaalf jaar.
De momenten die hij koos zijn de keymoments die een kind kan hebben in zijn leven, van ruziënde ouders, een scheiding tot samen kamperen en het eerste liefje. Soms net iets te gepolijst met een typisch Amerikaans burgergezin als voorbeeld. Alsof hij het publiek laat zien wat je kan doen met die jaren opgespaarde home made movies van je kinderen, maar dan met een deftige camera die altijd aangestaan heeft.
Braaf.
Toch voelde het soms wat cliché aan voor me en te braaf, het leven is veel harder dan dat en veel minder zeemzoet. Het stemde me zelfs wat melancholisch. Niet omdat je met de neus erop gedrukt wordt dat het leven snel vooruit gaat, maar omdat ikzelf van mijn jeugd maar weinig zulke momenten herinner, zeker niet samen met mijn vader. Hij verdween en een andere vader kwam in de plaats. Maar ach, dat is verleden tijd.
Kortweg, de regisseur schets hier iets over het kind, de jeugd en volwassen worden en dat is tegelijk herkenbaar en tegelijk anders voor iedereen.
Back to the future
Montagegewijs sloot alles ook naadloos aan, alsof je mee groeide met de personages in elke fase van hun leven. De heerlijke muziek en de gadgets van iedere periode hielpen bij de herkenbaarheid en het ‘oh ja, weet je dat nog effect’ werkte.
Net geen oscar.
Dat de film uiteindelijk geen Oscar kreeg voor beste film had wellicht te maken met net dat: het toont een realiteit inhoudelijk zoals het zou moeten zijn, kleine burgerlijke zaken en conflicten die diep kunnen gaan en tegelijk zeer herkenbaar blijven, zoals het echte leven zou moeten zijn (zonder al die oorlogen, rampen en vreselijke dingen), een normaal leven op een heel normale manier gefilmd en gespeeld. Normaal dus, buiten het concept om acteurs 12 jaar lang te gebruiken binnen één verhaal, blijft alles zeer filmisch braaf. Dat maakt volgens mij dat het geen hoge ogen gooide tijdens de Oscaruitreiking.
Het einde raakte me wel. Nu komt dus even een spoiler.
Dus voor wie het nog niet gezien heeft, die stopt beter met lezen wat onder komt.
Einde
Tegen het einde van de film, nam de film in kracht toe. De moeder, gespeeld door Patricia Arquette -en als enige beloond met een Oscar- beseft dat de kinderen het huis verlaten en zij plots ouder is geworden en er een heleboel grote momenten voorbij zijn en haar als enige grote moment de dood nog wacht. Gelukkig realistisch gecounterd door haar zoon, Mason, die zegt: “sla je geen veertig jaar over nu?”
Mason, acteur Ellar Coltrane, die een wat introvert personage speelt komt uiteindelijk tot de eindconclusie:
“In het leven is het niet zoals iedereen zegt dat je de dag moet plukken, of sease the moment, maar is het net andersom: the moment seases you”
Terwijl hij en zijn nieuwe geliefde op een berg naast elkaar zitten en kijken naar de ondergaande zon…
En dat is juist, je probeert er allemaal wel het beste van te maken, maar soms moet je ook gewoon loslaten en genieten en kijken en voelen wat er is, want wat er is kan je niet tegenhouden, het neemt je en je gaat mee op de reis of je nu wil of niet, net zoals een goede film je meeneemt in zijn verhaal en je twee uur later snikkend achterlaat.