Wat doe je als je alleen thuis bent? Een biertje, een pot cassoulet en een film kijken die toch niemand anders van het gezin wil zien, maar jij stiekem wel. En geen gore Amerikaanse komedie, wel een staalharde western.

Schokkend begin
Deze western begint keihard. Een gezin wordt bijna volledig uitgemoord door op wraak beluste indianen. En daar stopt dan ook de vergelijking met de doorsnee western. Er zijn hier geen goeden en slechten, iedereen is gewoon door en door slecht, verrot, haatdragend en getraumatiseerd door een conflict dat er nooit één had mogen zijn. In dit verhaal de verhuis van de indianen naar reservaten.
Joe, the captain
Capt. Joseph J. Blocker of voor de vrienden “Joe” is kapitein en mag bijna op legerpensioen. Hij is een “oorlogsheld” die vocht tijdens Wounded Knee en de meest gruwelijke daden heeft gezien en uitgevoerd, om zijn gevallen mannen te wreken. Hij haat indianen.
Wanneer hij enkele gevangengenomen “illegale” indianen wegzet in een nabijgelegen fort, opdat ze weggebracht kunnen worden naar hun reservaat, krijgt hij nog één opdracht mee. Het zorgt meteen voor een reusachtig innerlijk conflict bij hem: hij moet het opperhoofd van de Cheyenne, Yellow hawk, vervoeren naar The Valley of the Bears in Montana. Het land waar zijn stam vandaan komt.
De publieke opinie is aan het veranderen en krijgt medelijden met de indianen van wie zij hun land afnamen. Maar er zijn er die daar anders over denken, in extremen, zoals Joe. Het opperhoofd is ten dode opgeschreven (kanker) en bij wijze van goodwill laat het leger zien (op aangeven van de president) dat hij mag sterven in zijn gebied en er heen mag met zijn familie. De meest haatdragende indianenvanger moet hen beschermen. Joe kiest een team en start dik tegen zijn zin de tocht richting Montana. Onderweg pikt hij nog een weduwe op, Rosalee, wiens gezin door indianen werd vermoord en een bloeddorstige soldaat die wegens desertie moet opgehangen worden in een ander fort. Ondertussen zwerven er cowboys, pelsjagers en wraaklustige indianen rond.

De film spat van je beeld en wordt in de stille momenten echt gedragen door de intensiteit waarmee de acteurs en zeker de hoofdacteurs, Rosamund Pike (als Rosalee), Christian Bale (als Joe) en Wes Studi (als Black Hawk) hun personage neerzetten.
Huilende mannen
Een verhaal dat gaat van punt A naar B, letterlijk. Blijkbaar werd de film ook in chronologische volgorde gedraaid. De meeste films worden gefilmd rekening houdend met de locaties, het weer en de beschikbaarheid van de acteurs. Wat zo goedkoop en praktisch het efficiëntste is. Dit niet, dit is ook duidelijk een film waar tijd voor genomen is.
Regisseur Scott Cooper is geen veelvraat. Hij werkt zijn verhaal en personages grondig uit. Het is dan ook geen typische western, niet een western die het verleden mythologiseert en helden maakt van de cowboys. Neen deze mensen zijn gehard, depressief en verward door al wat ze meegemaakt en gedaan hebben. Zo zie je ook het hoofdpersonage op een gegeven moment ineenzakken en huilen. Enkele scènes pakken je echt bij je nekvel: de scène waarin de moeder schreeuwt dat ze zelf haar kinderen wel zal begraven, maar niet door de taaie grond komt met haar schep. De scène waarin de vriend van Joe zegt dat hij er genoeg van heeft. Diepliggend gaat het niet alleen over hoe het was, maar ook over verdriet en trauma-verwerking
“Sometimes I envy the finality of death. The certainty. And I have to drive those thoughts away when I am weak. We’ll never get used to the Lord’s rough ways Joe.” zegt Rosalie (Rosamund Pike).
Het luidt allemaal het einde van een tijdperk in waar tranen mannen vervangen. Zelfs ik kreeg er waterige ogen van, maar dat schijnt goed te zijn volgens healthyfoodhouse 🙂
Gelijktijdig is dit volgens mij niet bedoeld als politiek correcte western, wel zet het deze periode in een kritisch en humaan licht zonder sentimenteel of veroordelend te worden.

De geharde kapitein geeft duidelijk om zijn manschappen, maar beseft dat hij keuzes maakt met gevolgen. Hij start koud en wordt menselijker, alleen al door de manier waarop hij zijn plicht wil vervullen, ondanks zijn (voor)oordeel, en de manier waarop hij de weduwe troost en iedereen in bescherming neemt.
Tot slot wordt het duidelijk dat de strijd om “land, macht en eigendom” nog lang niet gestreden is. Nog steeds zien mensen niet het verschil tussen een wereld die van iedereen is en het stukje land dat ze veroverd hebben.
Zien?
Ja, want ondanks de droeve sfeer geeft het hoop. Joe’s evolutie waarin hij stilaan leert het opperhoofd te respecteren en tot zekere inkeer komt wordt sterk opgebouwd. Het thema slaat je omver en alles is fotografisch prachtig verteld, ook het staalharde acteerwerk en de mooie hypnotiserende muziek van Max Richter laten je niet onberoerd.
Neen, niet als je een ontspannen avondje wil, want deze film blijft nazinderen. Het hakt in het collectief geheugen, doorprikt mythes en toont je de gruwel achter de heldenverhalen.
Als dit je aanstaat?
Ja, dus wel zien!