Inclusief

Inclusief onderwijs

Sinds het M-decreet (2014), wat nu (2019) met de nieuwe regering herzien wordt, is er in het onderwijs veel veranderd. Of toch hier en daar. Het M-decreet moet mensen met een beperking meer kansen geven in het reguliere onderwijs, het moet een inclusief onderwijs worden. En dat was nodig. Alleen is dat niet altijd even evident en werden er al vele discussies rond gevoerd.

Blik vanuit de kinderen

In deze documentaire “Inclusief” laat regisseuse Ellen Vermeulen je als kijker los.
Ze richt de camera vooral op de kinderen waardoor je een blik krijgt vanuit hun standpunt op hun situatie in de klas en thuis. Zij volgt vier heel verschillende kinderen, waarvan je een kleuter ziet, twee jongens uit de lagere school en één uit het middelbaar. Rosie, Irakli, Sami en Nathan. Ik ga niet vertellen wat er exact met hen aan de hand is, ze zijn anders, net zoals iedereen anders is. Ze hebben wel op sommige vlakken meer begeleiding nodig en dat is, zeker in grotere klasgroepen, niet evident. Ergens doet het er ook niet toe wat er met hen aan de hand is en valt het ook niet altijd even snel op. De regisseuse laat het je zelf ontdekken en toont de kinderen tot de beelden na 73 minuten stoppen en je zelf je verhaal verder moet maken.

Goede keuzes

Ellen en haar team maken hier sterke keuzes. Ze neemt een eerder observerende houding aan, de camera registreert als het ware het dagelijkse leven van deze mensen. Je hebt niet het gevoel dat er wordt veroordeeld of beoordeeld, als kijker ga je zelf nadenken over de situaties en vul je in.

Ook visueel maakt Ellen een eigenzinnige keuze. Zwart-wit en op pellicule, contrastrijke beelden die je op scherm tot leven ziet komen (wat anders is dan het afgevlakte van de digitale wereld). Niet evident om daarmee nu nog documentaire te draaien. Maar het werkt. Het geeft meer diepte. Het creëert ook een soort filmische afstand, waardoor het tegelijk minder confronterend is. Je volgt hen op de huid, zonder dat je je ongemakkelijk voelt als kijker. Het blijft echter soms zo vrij dat ik wel graag wat meer context had gehad, maar dat zal wellicht ook deel zijn van de keuzes die je maakt als maker en kijker.

Zeker zien

Het is een film die je als ouder, als leerling, als student en al zeker als (aspirant) leerkracht moet gezien hebben. Sterk gemaakt geeft het een unieke kijk in een deeltje van ons onderwijssysteem waarbij er soms minutenlang ingezoomd wordt op één welbepaalde scène.

Even persoonlijk

Het onderwijs is elke dag voor verbetering vatbaar. Als het onderwijs stilstaat leert het niet meer en en hoe kan je dan nog anderen tot leren stimuleren? Wat goed werkt mag natuurlijk blijven, wat niet (meer) werkt mag veranderen. Steeds leer je, net zoals de leerling, door ervaringskansen binnen dat geheel op te doen. Het inclusief onderwijs is er een onderdeel van.

Het mag niet zomaar weggestemd worden volgens mij. Zo komen er soms kinderen en jongeren terecht in het bijzonder onderwijs die mits genoeg ondersteuning echt wel mee kunnen in het regulier onderwijs en zo meer kansen krijgen. Indien ze toch buiten de boot vallen door omstandigheden moeten er sterke alternatieven aangeboden worden, zoals een op maat uitgewerkt buitengewoon onderwijs of, indien de leerling ondertussen meerderjarig is, een trajectgericht aanbod in het volwassenenonderwijs.

Dat dit goed verloopt hangt dan af van het individu zelf (voelt de persoon zich wel gelukkig in die situatie?) en de manier waarop overheid, ouders en de school er mee omgaan. Als dit goed aangepakt wordt is het een verrijking voor iedereen. Alle niveaus moeten zo sterk samenwerken. Want zij bepalen onze toekomst en het start met samen leren, samen leven, zonder (voor)oordelen.