La mort en direct (1980)

Geen ziektes meer

Deze film (in Engelse titel Death Watch) vond ik in de DVD collectie van E.Barten, zelf een fan van regisseur Bertrand Tavenier. In dit verhaal laat de regisseur ons in de nabije toekomst zien hoe het kan zijn als de wet op privacy geen grenzen meer kent.

Een openingsshot dat kan tellen: een meisje speelt op een grote begraafplaats vol met monumentale grafzerken. Ze spring touwtje op het grasveld ertussen. De camera gaat omhoog, de muziek is dreigend. We zien in de achtergrond de torenhoge gebouwen van de stad, als grafzerken duiken ze op.

Het speelt zich af in een toekomst waarbij de industrie volledig is ingestort en de media de enige afleiding nog zijn voor het volk. Het goede nieuws is dat mensen niet meer door een ziekte kunnen sterven, voor alle ziektes is er nu een geneesmiddel (de farmaceutische industrie blijft over). Tot er een arts vertelt aan een vrouw op middelbare leeftijd (Katherine, door Romy Schneider) dat ze een ongeneeslijke ziekte heeft en zal sterven in korte tijd.

Voor NTV, een wat obscuur televisiebedrijf, is dit de uitgelezen kans om haar te volgen en een dood zoals de mensen het niet meer gewoon zijn live te volgen. Daarvoor hebben ze een cameraman (Roddy, door Harvey Keitel) ingeschakeld waarvan ze de camera’s in zijn ogen hebben ingepland. Ze benaderen haar, maar zij wil niet haar privéleven te grabbel gooien, ze wil in stilte kunnen gaan. Dat is tegen de zin van NTV (met Harry Dean Stanton als de producer). Terwijl eerst Roddy haar op afstand volgde, moet hij haar nu benaderen en haar vertrouwen winnen.

Visionair

Tavenier laat ons een beeld zien in de toekomst, die verbazend niet zo ver weg lijkt. Zo vertelde hij al in 1980 hoe pervers de media kunnen worden als zij ongelimiteerd kansen ruiken en de privacy weten te omzeilen. Het werd bestempeld als een Scifi, maar is dus op vele vlakken realiteit geworden. Je zag het al in programma’s als Big Brother en de reality reeksen die opdoken in de jaren negentig. Weliswaar met hun (ongedwongen) toestemming. Maar het gaat verder, je hebt ook op YouTube de vloggers die zichzelf een hele dag filmen of streamen of jij als internetgebruiker die via social media en andere apps snel toestemming geeft voor “cookies” omdat je graag vlot wil klikken en swipen, terwijl bedrijven je gedrag volgen.

Katherine: “There are private things.”
Producer: “Are there? Why?”

In deze film wordt hier cinematografisch op ingespeeld door het gebruik van de camera met vele handheld shots, je kijkt mee vanuit de blik van Robby. Zo word je als kijker ook betrokken in dit spel, je volgt haar en bent eveneens benieuwd hoe dit gaat aflopen. Opgedragen volgens IMDB aan horror filmmaker Jacques Tourneur en wellicht ook geïnspireerd door Peeping Tom (1960!) van Michael Powell, de eerste film met shots vanuit het visuele standpunt (point of view) van de moordenaar die zijn slachtoffers filmt. Tegelijk volgden na deze film nog films met soortgelijk thema’s zoals The Truman Show en ED TV.

Klasbakken

• 

De regie is strak, degelijk en het spel wordt gedragen door een zeer overtuigende Romy Schneider en een charmerende Harvey Keitel, met een bijrol op het einde van Max von Sydow. De scènes spelen zich af in Schotland met onder andere beelden uit het Glasgow van die tijd die er erg apocalyptisch uitzien, vol van verlaten fabrieken en donkere steegjes in contrast met de groothoekbeelden in de Higlands naar het einde toe. In een klein rolletje, voor het eerst in een film te zien, merken we Robbie Coltrane (Hagrid in Harry Potter) als limousine chauffeur.

Beide hoofdrolspelers zitten volledig in hun rol, je merkt wel een verschil in acteerstijl tussen Romy en Harvey (meer van binnenin en binnensmonds), maar omdat je hen ziet als twee verschillende personages met een diverse achtergrond lukt dit wel. In ieder geval komen ze echt over, wordt er slim gespeeld met de point of view situaties en nemen ze je mee in hun persoonlijke verval. Enkel het einde doet me op mijn honger zitten en zou ik anders en bruter hebben verteld, maar dat is wellicht omdat we als moderne kijker ondertussen al heel wat meer gewoon zijn. Jammer genoeg?