The Swimmers

Vluchten omdat het moet

Deze film toont een meer empowert beeld van mensen op de vlucht. Is het voor iedereen zo? Neen, het is vaak zwaarder dan wat hier wordt voorgesteld. Toch, deze film geeft je een menselijk beeld zonder te fel in een slachtofferrol te gaan.

De route naar Europa

The Swimmers is het biografische verhaal van twee Syrische zussen tijdens het uitbreken van de burgeroorlog. In eerste instantie blijven ze kranig in hun geliefde stad, want één van hen, Yursa, wil absoluut haar land vertegenwoordigen op de Olympische Spelen als zwemster. Totdat zelfs de bommen het zwembad treffen waarin ze traint. Haar ouders nemen de beslissing dat het veiliger is als hun twee oudste dochters naar Europa vluchten.

De film beschrijft vervolgens de weg die ze afleggen om tot in Berlijn te raken, de Duitse hoofdstad waar Merkel toen nog riep “Wir Schaffen das.” Nog steeds trouwens is Duitsland het enige Europese land dat in de top vijf staat van landen die het grootst aantal vluchtelingen opvangt. Andere plaatsen zijn de directe buurlanden en Turkije helemaal bovenaan, als buffer voor Europa.

Hun doel om Berlijn te bereiken blijkt minder makkelijk dan ze dachten. Met het vliegtuig tot in Istanbul gaat nog, maar vanaf daar – Fort Europa- wordt het levensgevaarlijk.

De regisseur, Sally El Hosaini, neemt hier uitgebreid de tijd om deze weg te tonen. Het wordt harder, schrijnender zonder te diep te willen gaan. Als bij wonder overleeft iedereen de tocht, mede dankzij de heroïsche inspanningen van de zusjes.

Tot Yursa Mardini, de meest gedreven zwemster, in Berlijn belandt en zich aanmeldt bij een zwemclub. Tegen de trainer zegt ze met overtuiging dat ze snel is en naar de Olympische Spelen wil gaan. Een nieuw een hoopgevend verhaal binnen het verhaal ontspint zich…

Tussen honing en afval

Dat de film een Netflix kantje heeft is wel te zien. Mooie kleuren, licht in vertelstijl, makkelijk voor bij de chips. En toch, het verhaal is beklijvend en sommige beelden grijpen je naar de keel. Zo’n verhaal vertellen over vluchten en vechten voor je leven laat je, zelfs met een strooprandje, niet koud. Het mooie is dat dit nu eens aan het Netflix absorberende publiek (waar ik ook toebehoor) wordt vertoond. Sally en scenarist Jack Thorne wikkelen het in een klassieke verhalende structuur van de held op reis, waarbij netjes op de twintig minuten het plotpoint (de eerste grote wending) zijn intrede doet.

Het werkt want je weet dat dit gebaseerd is op echte gebeurtenissen en je leeft mee met de charmante zusjes. Je ziet hoe het zou kunnen zijn als je moet vertrekken en hoe het is als je aankomt en niemand je echt wil helpen, tenzij je medewerkers van een NGO tegenkomt die je dat klein beetje waardigheid bezorgen.

De beelden van de feestende zusjes met in de achtergrond ontploffingen in Damascus, het zeeziek worden in een overbemand bootje in de Bosporus, het aankomen op een Griekse kust omringd door achtergelaten reddingsvesten: beelden die bijblijven.

De twee zusjes worden overtuigend vertolkt door twee actrices die in het in het echt ook zussen zijn: Nathalie Issa (als Yursa) en Manal Issa (als Sara, de rots in de branding voor zus Yursa). Deze laatste speelt het trouwens erg sterk, een talent voor de toekomst.

Positief verhaal

Het verhaal van de zusjes Mardini toont ons één beeld van de omstandigheden waar mensen op de vlucht door moeten wanneer ze Europa willen bereiken. En dit doe je niet zomaar. Laat dat duidelijk zijn. The Swimmers toont het in een positief verhaal, omdat deze zussen konden doorzetten en ondanks alles kansen kregen en konden nemen. Daarbij maak ik wel nog graag de kanttekening dat niet iedereen die heldenrol kan vervullen en ook niet-helden een plek verdienen in onze samenleving.