Club Havana

Cinematek

Een dinsdagavond in oktober. De zon schijnt en het is twintig graden. De bomen zijn hun groene karakter al kwijt en sieren het noorden van Limburg met een warme mengeling aan kleuren. Ik rijd naar een omgeving waarin zwart-wit nog domineert. Na jaren van afwezigheid heb ik een plusreden om op een doordeweekse avond extra kilometers te vreten en een film te gaan bekijken. Dit in het Koninklijk Belgisch Filmarchief van Brussel, of de “cinematek“. Een oude liefde van me waar ik vroeger nog voor vijftig frank een klassieker kon bewonderen. Er is daar zoveel schoons te zien dat ik er elke dag zou kunnen vertoeven, alleen is dat praktisch onhaalbaar geworden, tenzij…
Tenzij een vriend van me er een film vertoont: Club Havana.

Restoration as found

Neen, niet zijn film. Deze film werd geregisseerd door Edgar G. Ulmer, één van de eerste Amerikaanse underground cineasten die voor kleinere filmmaatschappijen werkte en vooral bekend is van de film-noir klassieker “Detour“.
Maar wat maakt deze Club Havana zo speciaal? Wel Dr. Roest en ik, de Filmjunk, zijn er om onze gezamenlijke vriend E. Barten aan te moedigen. Hij heeft deze film laten restaureren. Het is een kopie van een oude jaren veertig film die in vergetelheid was geraakt en die hij, dankzij het GDI, geschonken kreeg van een verzamelaar. Een hoogst ontvlambare nitraatversie in drie koele blikken van elk 600 meter pellicule. Zo was dat toen nog. Nu opgepoetst en voorzien van een nette negatief- en correctieprint. Egbert leidde de film dan ook in, verwijzend naar het unieke karakter ervan en het belang van het GDI. Een film die zijn Europese première krijgt in het filmmuseum.

Uniek karakter

De film wordt eerst nog voorafgegaan door een een korte reclamefilm over Russich Keuls water (eveneens een gerestaureerd nitraatje die door Dr. Roest werd gevonden in een oude projector) met de prachtige naam Eau De Cologne Rus ‘Me-Ko’, en een korte door voice-over begeleide film over een Killer Dog (1936), die niet echt een killer blijkt te zijn. Geweldige originele filmpjes die – moesten ze niet gered worden – je anders nooit nog zou kunnen zien. Net zoals Club Havana.

Grappige eenvoud

Club Havana zelf werd op een week tijd gedraaid door Ulmer en dat zie je wel. Het is een B-film opgezet als comedy-drama die zich op één locatie afspeelt in een nacht- en entertainmentclub. En toch, om dit op een week te draaien is niet min.

Het werkt zo: je zet wat minder bekende acteurs samen op één locatie en je hebt een script met enkele wisecracs en een muziekband ter beschikking. Tijdens de optredens toon je dan een stel koppels die daar zijn voor een avondje afleiding en onder hen vertoeft een vermoedelijke moordenaar. Dat is het verhaal.

Leuk is dat alle koppels zeer verschillende issues hebben, gaande van een oude weduwe die een man, om haar te dienen, aan de haak wil slaan en langs haar neus weg zegt:

“For love I’m much to wealthy”

Anderzijds is er een vrouw die net gescheiden is, haar lover ontmoet en de minnaar zegt haar botweg dat hij niet meer geïnteresseerd is.

“Why?” vraagt zij.
“It’s one of those things I guess,” zegt hij ijzig kalm.
Zij kijkt hem verbouwereerd aan en stort zich op drank en pillen.

Een pianist en de zangeres praten na de optredens met elkaar. Joe de gangster is er ook met één van zijn scharrels. De pianist herkent Joe en weet dat diens alibi vals is…

Soap en theater

Mannen worden er weggezet als idioten en vrouwen als heersers die het maar weer eens moeten oplossen. Het gegeven zou, samen met de muziekstukken ertussen, zo naar een theaterstuk omgezet kunnen worden.
Omdat het snel gedraaid is met weinig middelen, zie je er een zeker soapgehalte in. Dit wat shots betreft, opbouw en acteren. Theatraal en soms zodanig grotesk dat het grappig is. Als dat de bedoeling was.
Ulmer speelt met enkele clichés en maakt het boeiend om naar te kijken doordat de dialogen, de live muziek en de acteurs nu éénmaal charmant hard hun best doen.

Sub

Wat deze kopie nog uniek maakt zijn de ondertitels. Grote vette ondertitels in het Nederlands op een blinkende kopij. De vertaling is bij momenten heel simpel, als de dialogen te snel gingen werd enkel de essentie vertaald en stond het te lezen in de Nederlandse taal van toen: heusch, zoo, zwabber, …

Dat Ulmer een muziekliefhebber was zie je aan de film en geef ik nog mee met een volgende oneliner van de weduwe:

“A man who understands music must understand women.”

Trailer: