The Last Duel

The Last Duel draaide maar even bij ons in de bioscoop en toen ik hem wilde zien, net zoals House of Gucci, waren de bioscopen (onterecht) weer dicht. Daar zat coronagolf vijf voor iets tussen. Gelukkig zijn er dan nog de streamingdiensten met hun aanbod. Enkel is dit soort filmervaring natuurlijk niet te vergelijken met een echte bioscoop.

Zo nam ik tijdens Kerst een proefabonnement op Disney+: één maand voor 1,99 euro. Je moet wel op tijd opzeggen want anders wordt het 8,99 euro. Buiten alle Disney, Star Wars en Marvelfilms die je erop terugvindt (en enkele originele series zoals het toch wel waardige The Mandalorian) zijn er ook normale films onder de noemer Star. En wat een geluk. Tussen het eerder lauwe aanbod van Disney vond ik het recent uitgebrachte The Last Duel.

Misty Middle Ages

Een film van Hollywood halfgod Ridley Scott die zich vereeuwigde met de eerste Blade Runner en Alienfilms. In deze film speelt hij met een actueel thema in een bijzondere structuur. Visueel ziet het er klassiek en mooi uit: strak, ijzige koude beelden, bleke kleuren in mistig decor en kostuums die er bij passen, waardoor het echte donkere middeleeuwen lijken.

Het bijzondere aan deze film is wel het verhaal dat gebaseerd is op een waargebeurd feit uit de 14de eeuw: het laatste gerechtelijke ridderduel dat werd uitgevochten onder koning Charles VI, een duel om de eer te redden van een edelvrouw die misbruikt werd. Je voelt al dat het thema van het #metoo gebeuren ook hier doorschemert. De manier waarop hij als maker de nuances toont door het gebeuren vanuit drie verschillende perspectieven te vertellen is knap gedaan: je volgt het verhaal vanuit het standpunt van de in eer geschonden echtgenoot, van die van de dader en die van het slachtoffer. Niet dat het nieuw is, we zagen dit voor het eerst op een geniale manier in de Japanse film Rashomon (1950).

The Truth

Wat hier erg goed en aangrijpend werkt is dat je juist voelt hoe veel afhangt van perceptie en dan vooral die van de wel erg patriarchale wereld van toen. Als vrouw was het niet min om bij je standpunt te durven blijven en op te komen voor jezelf. Zo antwoordt Nicole, de schoonmoeder, aan de verkrachtte Marguerite botweg:

Marguerite: “I’m telling the truth!”
Nicole: “The truth doesn’t matter!”

Het verhaal zelf gaat over een nogal stoere maar onbeholpen en weinig doordachte vechtersbaas Sir Jean de Carrouges (Matt Damon) die in het strijdtoneel bevriend was met de wat sluwere en ijdele Jacques le Gris (Adam Driver). In aanzien moet Jean echter onderdoen en heeft Jacques steeds een streepje. Ook wanneer Jean trouwt met de edelvrouw Marguerite de Carrouges (Jodie Comer) komt een stuk van de bruidsschat niet in zijn handen. Door schulden van de schoonvader en het rekenwerk van Jacques, geeft de graaf net een belangrijk stuk van het land aan hem. Als Jean na een veldslag zijn zuur verdiende dukaten mag gaan ophalen in Parijs, krijgt zijn vrouw ook nog eens onverwacht bezoek van Jacques. Met alle gevolgen van dien. De ene ontkent, de andere blijft bij haar standpunt.

Niet alleen de eer van de familie staat op het spel, maar ook haar leven. Als haar man het duel verliest, wil dit zeggen dat ze liegt en dreigt de brandstapel. Zo was dat toen. Je ziet door de vertelstandpunten dat Jean meer inzit met zichzelf, dat Jacques het ziet alsof zij dat ook wilde en er aanleiding toe ga – als een daad van passie – en zij wel degelijk vele malen neen zei en hard moet knokken om geloofd te worden. Je merkt in dit verhaal hoe snel een glimlach kan geïnterpreteerd worden tot een “ze wil me” en het hoofd van een man die verlangt naar een hoofse liefde op hol kan brengen. Dit wordt op zich subtiel verteld, maar de makers maken zelf wel een duidelijke keuze; dat zie je aan de manier waarop de aanranding in beeld wordt gebracht en wanneer het derde luik (haar verhaal) start, zie je het woordje “truth” net iets langer in beeld.

Recycle

Enige kritiek dat ik toch wil meegeven is dat door het verhaal drie maal te herhalen er net iets teveel beelden worden gerecycled, je hebt het gezien en ziet het opnieuw, soms wel net iets anders – wat wel nodig is om de nuances te zien – maar toch wat meer shots vanuit de ander zijn of haar standpunt met extra scènes (in het begin) mochten er wel bij voor mij. En ook die verkrachting hoefde ik niet nog eens zo uitgebreid te zien. Het zorgt wel voor meer emotie, je wil echt wel dat de dader gestraft wordt en zij het overleeft. Daar spelen de scenaristen goed mee (scenario van Nicole Holofcener en Matt Damon en zijn vriend Ben Affleck -die de rol van de graaf speelt in de film) en laten ze er uiteindelijk weinig twijfel over bestaan. Wat dan weer wat interne spanning wegneemt. Neemt niet weg dat ik alle respect heb voor de montage van dit verhaal, dit moet een heel huzarenstukje geweest zijn.

Sterke vrouwenrol

Adam Driver brengt overtuigend Jacques tot leven, door de wat weinige diepgang van zijn personage echter blijft hij niet meer dan een ettertje. Ook Mat Damon in gehavende make-up geraakt niet verder dan de zelfzuchtige ridder, dit (bewust?) in schril contrast met het sterke karakter van Marguerite. Jodie Comer speelt de rol van Marguerite en zet hiermee echt wel voet aan wal in de filmwereld. Ze geeft een staaltje van knap intens acteren en zorgt er mee voor dat de film de moeite waard blijft om te volgen.

Tot slot zorgt het eindduel, een kolfje naar de hand van Ridley Scot, voor een zeer realistisch ogende climax.

Een film die sterk afgemeten en zwaar geharnast nog even blijft naspoken.