The Green Knight

The Green Knight is een a-typische ridderfilm en voor velen een wat vreemde en verwarrende film. Toch al zeker als je kijkt op YouTube. Verschillende vloggers proberen de film en bijhorende scènes uit te leggen. En laat vreemd en verwarrend nu net zijn wat mij aantrekt.

De mythe

Ik las het boek al twee keer en zag de film ondertussen evenveel. Het mythische verhaal lijkt me duidelijk nu. Gawein is een neefje van Koning Arthur en de koning vraagt om naast hem te zitten tijdens een kerstdiner en om hem een verhaal te vertellen, waarop Gawein zegt dat hij er geen heeft. Gawein is (in de film) een wat puberende volwassenen die het allemaal niet zo nauw neemt, maar ergens wel beseft dat hij het niet waard is om aan die grote ronde tafel te zitten. Totdat “The Green Knight” binnenkomt en het feestje op z’n kop zet. Hij daagt een ridder uit om één slag toe te dienen met diens bijl en als het de ridder lukt, mag een jaar later hijzelf dit ook doen bij die ridder, één slag toebrengen – dit bij de groene kapel.

Er wordt geaarzeld. Arthur is oud, maar staat recht en wil die challenge wel aannemen. Tot Gawein voorstelt om Arthur zijn plaats in te nemen. Gawein neemt de bijl van de mysterieuze ridder en slaat hem het hoofd af in één beweging. Iedereen is opgelucht, totdat het wezen opstaat, zijn hoofd meeneemt en herhaalt dat hij Gawein over één jaar terug wil zien bij de groene kapel. Vanaf dan begint de queeste. Hierin spelen de vijf waarden van het middeleeuwse pentagram een grote rol (die 5 punten verwijzen naar: edelmoedigheid, uitmuntendheid, kuisheid, voorkomendheid en mededogen). Zal hij hierin slagen om deze als ridder te bewaren? Zal hij uiteindelijk ook een echte ridder worden?

Sacraal

Het verhaal wordt traag en bijna sacraal verteld. Mooie stilistische beelden (verwijzend naar schilderkunst en fotografie – DOP is Andrew Droz Palermo) met decors en landschappen die spreken, kostuums die mooi aansluiten in kleur en attributen die symbolisch zijn en de pelgrimage alleen maar kracht bijzetten. Enkele shots blijven visueel hangen: hij die ontwaakt in het bed van de kasteelheer, de kroon van de koning en koningin die bijna als iconen in beeld verschijnen, Gawein die onder water duikt op zoek naar een hoofd, …

Visueel ingevuld met lange shots en muziek die middeleeuws aandoet wat je meeneemt in een haast meditatieve kijkervaring. Zo kwam het voor mij over. Ik kan me ook inbeelden dat door de traagheid van het vertellen anderen dan weer in slaap kunnen vallen.

Er gebeuren heel vreemde, magisch realistische zaken, dingen die te verklaren zijn doordat (in de film) zijn moeder dit bedacht heeft opdat zijn zoon eindelijk volwassener zou worden. Zijn moeder en halfzus van Koning Arthur (waarbij ze laten uitschijnen dat ze Morgane is) kent magische krachten en stelt alles in het werk om zijn zoon de plaats te geven die hij verdient. Dat bevreemdende (een sprekende vos, hallucinogene scènes, …) maakt dat de film nazindert en zorgt voor een interessante queeste met net niet dat wat je van een ridderfilm verwacht.

Hoofse idealen

(Spoiler) Ook als ridder slaagt hij er nauwelijks in om aan die idealen te voldoen, hij faalt telkens: soms in kleine mate, soms in grote mate. Behalve op het einde…

Dat is het grote verschil met het boek, daarin is Gawein het lichtend voorbeeld van de hoofse ridder en faalt hij bijna nooit, behalve uit vrees voor zijn leven (net als in de film). De schaamte blijft echter. Het ridderideaal wordt in vraag gesteld, is dit wel haalbaar?

Hier werkt de regisseur, David Lowery, zeer goed mee. Hij maakt Gawein menselijk, speelt met de cliché’s van de man op zoektocht en de te verwachte idealen en laat de kijker een aantal keer in de val lopen. Toch blijft het een typische queeste, maar dan met een open einde, één waarin je als kijker het verder invult. Mooi gedaan.

In de film vertelt de kasteelvrouw het volgende aan Gawein:

Stories sung to me, I write them down… And when I see room for improvements, I make them.

Citaat van The Lady

Een quote waarin de stem van de regisseur/scenarist doorschemert, want dat doet hij met dit oude verhaal ook.

Poëtisch spel

Het is een kleine cast en soms lijkt het op theater. Statisch met enkele acteurs die terugkomen in de rol van een ander personage. Dat past bij dat magisch realisme. Vooral de rol van Alicia Vikander valt op, ze speelt tegelijk Gaweins love interest, een jong hoertje, die meer wil van hem en wil dat hij voor haar kiest uit liefde en een hoofse dame die gezellin is van een kasteelheer. Ze ziet er trouwens telkens anders uit, als een bijna androgyn figuur die zich aanpast aan de blik van de kijker.

Een mooie scène is wanneer ze hem vertelt dat de kleur groen echt wel betekenis heeft, dit brengt zij als een slampoem, terwijl hij en de kasteelheer luisteren. Mooi gebracht. Ook de andere rollen worden goed ingevuld met Dev Patel als knap spelende hoofdacteur die de vertwijfeling van Gawein levensecht neerzet.

Een bevreemdende goed gemaakte film die gaat over een ontgroening van een jongeman op pelgrimstocht, idealen in vraag stelt en de dood als thema met zich meedraagt (waar zien we dit nog? The Seventh Seal).

Gawein, een ridder zonder verhaal op zoek naar… waardoor hij eindelijk zelf een verhaal te vertellen heeft.

Te zien op Amazon Prime Video.